Rowery

Arrane

Czasami naszym jedynym źródłem informacji o danym terenie są przewodniki.
W naszym przeglądzie dostępnych na rynku przewodników staramy się pokrótce przyjrzeć poszczególnym seriom wydawniczym...

Polska

Wydawnictwo Adventure i PPWK (mapy), seria: "Najlepsze wycieczki na rowerze górskim..."
Jedynym wydawnictwem, które kiedykolwiek skierowało swoją ofertę do rowerzysty górskiego było wydawnictwo Adventure we współpracy z wydawnictwem PPWK (mapki przebiegu trasy). Przewodniki tej serii charakteryzują się poprawnym doborem opisanych tras, które są wzbogacone czytelnymi mapkami. Każda trasa zawiera informację o przewyższeniach na poszczególnych odcinkach oraz informację o stopniu trudności trasy. Umieszczono podstawowe informacje o możliwości dojazdu i zakwaterowania. Przewodnik nie zawiera części krajoznawczej. Pierwszy tom przewodnika zawiera praktyczne informacje o rowerze górskim, technice jazdy oraz zasadach udzielania pierwszej pomocy.
Przewodniki były wydawane w latach 1995-1999, seria obejmuje następujące pozycje:
1. "Beskidy - część zachodnia"
2. "Beskid Sądecki"
5. "Bieszczady i Pogórze Przemyskie"
7. "Okolice Karpacza i Szklarskiej Poręby"
8. "Okolice Krakowa"
9. "Beskid Niski"
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Pascal, Przewodniki dla aktywnych, seria: "na rowerze"
Założeniem serii wydawniczej było opisanie 24 wycieczek rowerowych o różnym stopniu trudności. Opisy tras rowerowych miały być zwięzłe, konkretne, wzbogacone informacjami krajoznawczymi. Do książki miały być dołączone szczegółowe i czytelne mapki, nie pozwalające zabłądzić w terenie nawet niezbyt doświadczonemu rowerzyście. Tyle w założeniu. Niestety po rozpakowaniu z folii przewodnika "Okolice Górnego Śląska" okazało się:
- Dołączone do przewodnika mapki są w różnej skali, często mniejszej niż 1:100.000, mapki pozbawione są elementarnej treści turystycznej i topograficznej (poziomice, przebieg szlaków turystycznych), mapki nie były aktualizowane względem zaznaczenia linii kolejowych na których kilka lat temu zawieszono przewozy. (Zwracam na to uwagę, gdyż we wstępie wydawca napisał "Korzystając z połączeń kolejowych można też skrócić wycieczkę ..." oraz "Mapy mniej szczegółowe niż 1:100.000 nie nadaja się do precyzyjnej orientacji w terenie.")
- Nie do każdej trasy dołączono mapkę obrazująca jej przebieg, przykładowo w moim egzemplarzu książki brakuje schematu tras 11 i 12.
- Niektóre wycieczki rozpoczynają (lub kończą) się na stacjach do których już od kilku lat nie można dojechać pociągiem (np. Alwernia), czy w miejscowościach do których można dojechać pociągiem jedynie 2-3 razy na dobę (Strumień), zwłaszcza jeśli w promieniu 5 km (20 min. jazdy rowerem) znajduje się węzłowa stacja kolejowa (Chybie).
- Do każdej książeczki dołączono około 30 stronnicowy rozdział wstępny traktujący o naprawie i przygotowaniu roweru i rowerzysty do wycieczki. Moim zdaniem, rozdział ten należało dołączyć w formie odrębnej książeczki lub tylko do wybranego tomu, gdyż dołączenie tego rozdziału zubożyło opisy i informacje krajoznawcze o owe 30 stron (około 25%)
- Dobór tras rowerowych jest niewłaściwy - blisko połowa wycieczek została poprowadzona po Kotlinie Oświęcimskiej i Równinie Pszczyńskiej. Nieliczne trasy po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej rozmieszczono na południe od Zawiercia. Kolejny rozdział miał wg. wydawcy omawiać trasy po Beskidzie Śląskim i Żywieckim - niestety wbrew tytułowi, czytelnik nie znajdzie ani jednej trasy w Beskidzie Żywieckim - w zamian opisano jedną trasę prowadzącą przełomem Soły w Beskidzie Małym. Natomiast (pomijając trasy w okolicach Pszczyny) na zachód od Katowic opisano jedynie trzy trasy. A szkoda gdyż Ziemia Rybnicka, Ziemia Raciborska, lasy w okolicach Lublińca, Jura w okolicach Częstochowy, czy wspomniany wcześniej Beskid Żywiecki też warty jest poznania.
- Opisy tras są nieprecyzyjne, autorka myli ilość skrzyżowań, brakuje informacji o przebiegu szlaków turystycznych i rowerowych którymi poprowadzono trasę. Kilometraż często odnosi się do nieistotnych (z punktu widzenia kierunku jazdy) skrzyżowań, natomiast brakuje odniesienia w przypadku skrzyżowań na których zmieniamy kierunek jazdy.
- Niektóre informacje krajoznawcze oraz nazwy miejscowości opisano błędnie, dodatkowo pomijając miejscowości położone przy niektórych trasach.
Ogólnie przewodnik sprawia wrażenie, że był pisany w ogromnym pośpiechu, często na kolanie, a opisy tras niekoniecznie były sprawdzane w terenie. Dodatkowo wydawca niechlujnie opakował książkę, czego skutkiem jest jej niekompletność lub powtarzanie się niektórych stron opisu.

Seria obejmuje następujące pozycje (w których opisano wycieczki w regiony górskie):
1. "Okolice Górnego Śląska, 2003 "
2. "Okolice Krakowa, 2003"
5. "Okolice Wrocławia, 2003"
Wydawnictwo Pascal, Przewodniki dla aktywnych, seria: "na rowerze"
Założeniem serii wydawniczej było opisanie 24 wycieczek rowerowych o różnym stopniu trudności. Opisy tras rowerowych miały być zwięzłe, konkretne, wzbogacone informacjami krajoznawczymi. Do książki miały być dołączone szczegółowe i czytelne mapki, nie pozwalające zabłądzić w terenie nawet niezbyt doświadczonemu rowerzyście. Tyle w założeniu. Niestety po rozpakowaniu z folii przewodnika "Okolice Górnego Śląska" okazało się:
- Dołączone do przewodnika mapki są w różnej skali, często mniejszej niż 1:100.000, mapki pozbawione są elementarnej treści turystycznej i topograficznej (poziomice, przebieg szlaków turystycznych), mapki nie były aktualizowane względem zaznaczenia linii kolejowych na których kilka lat temu zawieszono przewozy. (Zwracam na to uwagę, gdyż we wstępie wydawca napisał "Korzystając z połączeń kolejowych można też skrócić wycieczkę ..." oraz "Mapy mniej szczegółowe niż 1:100.000 nie nadaja się do precyzyjnej orientacji w terenie.")
- Nie do każdej trasy dołączono mapkę obrazująca jej przebieg, przykładowo w moim egzemplarzu książki brakuje schematu tras 11 i 12.
- Niektóre wycieczki rozpoczynają (lub kończą) się na stacjach do których już od kilku lat nie można dojechać pociągiem (np. Alwernia), czy w miejscowościach do których można dojechać pociągiem jedynie 2-3 razy na dobę (Strumień), zwłaszcza jeśli w promieniu 5 km (20 min. jazdy rowerem) znajduje się węzłowa stacja kolejowa (Chybie).
- Do każdej książeczki dołączono około 30 stronnicowy rozdział wstępny traktujący o naprawie i przygotowaniu roweru i rowerzysty do wycieczki. Moim zdaniem, rozdział ten należało dołączyć w formie odrębnej książeczki lub tylko do wybranego tomu, gdyż dołączenie tego rozdziału zubożyło opisy i informacje krajoznawcze o owe 30 stron (około 25%)
- Dobór tras rowerowych jest niewłaściwy - blisko połowa wycieczek została poprowadzona po Kotlinie Oświęcimskiej i Równinie Pszczyńskiej. Nieliczne trasy po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej rozmieszczono na południe od Zawiercia. Kolejny rozdział miał wg. wydawcy omawiać trasy po Beskidzie Śląskim i Żywieckim - niestety wbrew tytułowi, czytelnik nie znajdzie ani jednej trasy w Beskidzie Żywieckim - w zamian opisano jedną trasę prowadzącą przełomem Soły w Beskidzie Małym. Natomiast (pomijając trasy w okolicach Pszczyny) na zachód od Katowic opisano jedynie trzy trasy. A szkoda gdyż Ziemia Rybnicka, Ziemia Raciborska, lasy w okolicach Lublińca, Jura w okolicach Częstochowy, czy wspomniany wcześniej Beskid Żywiecki też warty jest poznania.
- Opisy tras są nieprecyzyjne, autorka myli ilość skrzyżowań, brakuje informacji o przebiegu szlaków turystycznych i rowerowych którymi poprowadzono trasę. Kilometraż często odnosi się do nieistotnych (z punktu widzenia kierunku jazdy) skrzyżowań, natomiast brakuje odniesienia w przypadku skrzyżowań na których zmieniamy kierunek jazdy.
- Niektóre informacje krajoznawcze oraz nazwy miejscowości opisano błędnie, dodatkowo pomijając miejscowości położone przy niektórych trasach.
Ogólnie przewodnik sprawia wrażenie, że był pisany w ogromnym pośpiechu, często na kolanie, a opisy tras niekoniecznie były sprawdzane w terenie. Dodatkowo wydawca niechlujnie opakował książkę, czego skutkiem jest jej niekompletność lub powtarzanie się niektórych stron opisu.

Seria obejmuje następujące pozycje (w których opisano wycieczki w regiony górskie):
1. "Okolice Górnego Śląska, 2003 "
2. "Okolice Krakowa, 2003"
5. "Okolice Wrocławia, 2003"
[link widoczny dla zalogowanych]

Przewodniki turystyczno-krajoznawcze /góry/

Wydawnictwo Sport i Turystyka - Seria Sudecka i Seria Beskidzka
Jedyny ogólny (tzn. nie ograniczający się do jednego Pasma) przewodnik po Sudetach (Beskidach). Przewodnik posiada niezbyt rozbudowaną część ogólną i krajoznawczą. Szlaki opisano w zasadzie poprawnie, ale brakuje kilometraża tras oraz informacji o przewyższeniach. Niestety te jedyne w historii powojennej Polski przewodniki od ponad 20 lat nie były wznawiane i zawarte w nich informacje częściowo się zdezaktualizowały. Jednak do dzisiaj są istną kopalnią wiedzy zarówno o Beskidach jak i Sudetach. Są również niezastąpione szczególnie dla osób szukających niezbyt szczegółowego opisu zarówno krajoznawczego jak i turystycznego. Na początku lat 90 wydawane były również szczegółowe przewodniki po poszczególnych pasmach górskich.
Seria Beskidzka obejmuje następujące pozycje:
1. Beskidy Śląski Żywiecki Mały (1974)
2. Beskidy Wyspowy Sądecki (1977)
3. Beskidy Beskid Niski i Pogórze (1977)
4. Beskidy Bieszczady i Pogórze (1975)

Seria Sudecka obejmuje następujące pozycje:
1. Sudety Ziemia Kłodzka i Góry Opawskie (1988)
2. Sudety Sudety Środkowe i Przedgórze Sudeckie (1982)
3. Sudety Sudety Zachodnie (1983)

Seria Pasma Górskie obejmuje następujące pozycje:
1. Góry Izerskie (1991)
2. Góry Kaczawskie (1990)
3. Karkonosze (1992)
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo TD
Przewodniki tej serii zawierają skromną część ogólną. Zasadniczą część przewodnika stanowi opis pieszych szlaków turystycznych. W opisie każdego szlaku umieszczono informacje krajoznawcze o mijanych obiektach. Niestety informacje o czasie przejścia i punktacji GOT są niewystarczające przy planowaniu wycieczek rowerowych. W treści przewodników z reguły umieszczono informacje o znakowanych szlakach rowerowych przebiegających w regionie, lub o szlakach w parku narodowym na których dopuszczono przejazd rowerem.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
1. Beskid Niski Polski i Słowacki
2. Beskid Sądecki Lubovnanska Vrchovina
3. Bieszczady
4. Jura Krakowsko - Częstochowska
5. Karkonosze Polskie i Czeskie
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Trawers - Nyka Józef - aktualizacja Monika Nyczanka
Przewodniki tego autora są najlepszymi przewodnikami górskimi wydanymi w powojennej Polsce. Obecne wydania są aktualizowane przez Monikę Nyczankę. Niestety na terenie parków narodowych (z wyjątkiem Gorców) większość szlaków objętych jest zakazem uprawiania turystyki kolarskiej.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
1. Pieniny (2000)
2. Gorce (1974)
3. Tatry polskie (2002)
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Rewasz
Koncepcja wydawnictwa zakłada, że przewodnik jest jedynie uzupełnieniem mapy. Dzięki temu większą część przewodnika zawierają informacje krajoznawcze, historia regionu. Opis szlaków turystycznych ograniczony jest do niezbędnego minimum, opisane są miejsca, gdzie szlaki oznakowano niechlujnie, lub gdzie przebieg szlaku nie został poprawnie narysowany na zalecanej przez autora mapie turystycznej. Brakuje jednak informacji o długości szlaku. Niektóre pozycje zawierają informację o atrakcyjności szlaku z punktu widzenia kolarstwa górskiego. Brak informacji o przewyższeniach, długości szlaku i jego trudności często czynią tę informację mało użyteczną.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
1. Bieszczady
2. Beskid Niski
3. Beskid Sądecki
4. Beskid Wyspowy
5. Gorce
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo PTTK Kraj
Przewodniki tej serii wydawniczej zostały napisane z myślą o turystyce pieszej i niestety brak informacji o przejezdności szlaku, a także przewyższeniach czy kilometrażu utrudnia zaplanowanie wycieczki, czy ocenienie stopnia jej trudności. Przewodniki po Beskidzie Śląskim i Żywieckim są zbyt szczegółowe, aby turysta mógł z nich korzystać w terenie - 3 tomowy przewodnik opisujący to Pasmo górskie liczy odpowiednio 850 i ponad 1000 stron. Tylko w tomie poświęconym Gorcom i Górom Stołowym pojawia się informacja o szlakach udostępnionym rowerzystom na terenie gorczańskiego parku narodowego, lub o przydatności szlaku dla turystyki kolarskiej. Brak jednak podstawowych informacji o stopniu trudności szlaku, czy rodzaju jego nawierzchni. Ponadto często denerwuje zbyt szczegółowy opis szlaku, szczególnie jeśli z tego powodu ubożeje część krajoznawcza, lub waga przewodnika uniemożliwia zabranie go do plecaka.
W tej serii wydawnicze ukazały się następujące pozycje:
1. Pasmo Baraniej Góry - Beskid Śląski (1)
2. Pasmo Klimczoka i Równicy - Beskid Śląski (2)
3. Pasmo Stożka i Czantorii - Beskid Śląski (3)
4. Kotlina Kamiennogórska (4)
5. Kotlina Jeleniogórska (5)
6. Góry Stołowe (6)
7. Polski Spisz (7)
8. Beskid Niski Od Komańczy do Bartnego ( Cool

9. Rudawy Janowickie (9)
10. Grupa Wielkiej Raczy - Beskid Żywiecki cz.1 (10)
11. Grupa Pilska. Beskid Żywiecki cz. II (11)
12. Grupa Babiej Góry. Beskid Żywiecki cz. III (12)
13. Beskid Wyspowy (13)
14. Gorce (14)
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Ekograf
Przewodniki wydawnictwa Eko-Graf zawierają dośc poprawny opis krajoznawczy i turystyczny. Przewodniki wzbogacone są czytelnymi mapami turystycznymi, a opisywane miejscowości planami centrum miast. W przewodnikach znajdziemy liczne kolorowe fotografie mijanych obiektów. Niestety zarówno w opisie szlaków jak i na mapach nie znajdziemy informacji, na których szlakach w KPN dopuszczono turystykę rowerową. Przewodnik po Ziemii Kłodzkiej jest bardzo skrótowy i opis niektórych pasm górskich (np. Góry Bardzkie) jest bardzo pobieżny.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
1. Karkonosze Polskie i Czeskie (2002)
2. Wyżyna Krakowsko - Częstochowska (2000)
3. Ziemia Kłodzka (2000)
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Sudety
Przewodniki zawierają poprawny opis turystyczny i krajoznawczy. Tylko w tekście przewodnika Masyw Śnieżnika... wymieniono znakowane szlaki rowerowe - nie podając jednak informacji o stopniu trudności trasy.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
1. Góry Bystrzyckie i Orlickie (1993)
2. Góry Sowie (1996)
3. Góry Stołowe (1993)
4. Góry Złote i Lądek Zdrój (1999)
5. Masyw Ślęży (2002)
6. Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie (1999)
7. Ziemia Kłodzka cz. południowa (1996)
[link widoczny dla zalogowanych]

Pozycje turystyczno-krajoznawcze innych wydawców /góry/

Beskid Śląski - wydawnictwo COiT (PTTK) Katowice
Są to dwa przewodniki autorstwa Władysława Sosny wzajemnie uzupełniające się. Pierwszy z przewodników Dookoła Beskidu Śląskiego, COiT Katowice, 1992 opisuje podbeskidzkie miejscowości w formie opisu tras drogowych.
Przewodnik Przez góry i przełęcze Beskidu Śląskiego, PTTK Katowice, 1996 w części wstępnej opisuje ważniejsze szczyty i przełęcze Beskidu Śląskiego. Turysta znajdzie w przewodniku opis wszystkich beskidzkich szlaków turystycznych wzbogacony diagramem ilustrującym czas przejścia odcinków szlaku i jego wysokość. Wadą przewodnika jest brak zbiorczej mapki opisanych szlaków, oraz czarno - biała szata graficzna, przez to na mapkach kolory szlaków oznaczono szyfrem przypominającym alfabet Morsa.
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Grafikon
Przewodniki Andrzeja Matuszczyka oprowadzają po szlakach mało znanych i rzadko opisywanych pasm górskich. W tej serii wydawniczej dotychczas ukazały się:
1. Beskid Mały (2001)
2. Beskid Średni (2003)
[link widoczny dla zalogowanych]

Góry Opawskie - wydawnictwo Aneks - 1998
Bardzo szczegółowy przewodnik po Górach Opawskch. Przewodnik obejmuje również nadgraniczną czeską część Zlatohorskiej Vrchoviny. Wszystkie odcinki szlaków turystycznych (75 km) zostały poprawnie opisane. Informator krajoznawczy jest bardzo obszerny.
[link widoczny dla zalogowanych]

Przewodniki tematyczne /góry/

Przewodnik inny niż wszystkie - wydawnictwo Asia-press s.c.
Przewodniki Joanny Lamparskie po Dolnym śląsku bardziej opowiadają niż opisują. W tych przewodnikach prawda miesza się z legendą, znajdziemy tu szereg niewiarygodnych opowieści o obiektach krajoznawczych, o znanych postaciach wywodzących się z regionu. Nie są to typowe przewodniki krajoznawcze, więc opisu szlaków turystycznych próżno szukać.
Podobnego typu są tematyczne przewodniki wydawnictwa Rewasz opisujące historię regionu, zabytkowe kościoły czy cerkwie.
Wydawnictwo Asia-press wydało następujące pozycje:
1. Tajemnice ukrytych skarbów
2. Tajemnice zamki podziemia
3. Tajemnicze podziemia
4. Dolny Śląsk jakiego nie znacie
5. Sudety Środkowe po obu stronach granicy
6. Złoto i czarownice. Góry Opawskie, Złote i Jeseniki (pozycja planowana)

Wydawnictwo Rewasz wydało następujące pozycje:
1. Tajemnice skalnej ziemi (nie tylko przewodnik po Orawie, Spiszu i Podhalu)
2. Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia
3. Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja
[link widoczny dla zalogowanych]

Słownik geografii turystycznej Sudetów
Słownik geografii turystycznej Sudetów jest kopalnią wiedzy krajoznawczej po regionie. Znajdziemy tu bardzo dokładny opis wszystkich miejscowości i obiektów krajoznawczych. Nie znajdziemy typowego dla przewodnika opisu turystycznego. Jedynym odpowiednikiem dla Karpatów jest Wielka Encyklopedia Tatrzańska
Dotychczas ukazały się następujące pozycje słownika:
1. Góry Izerskie, 1989
14. Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie, 1992
13. Góry Stołowe, 1992, 1996
12. Góry Bardzkie, 1993
17. Góry Złote, 1993
3. Karkonosze, 1993
16. Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, 1993
15. Kotlina Kłodzka, Rów Górnej Nysy, 1994
11. Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie, 1995
9. Góry Kamienne, 1996
8. Kotlina Kamiennogórska, Wzgorza Bramy Lubawskiej, Zawory, 1997
5. Rudawy Janowickie, 1998
4. Kotlina Jeleniogórska, 1999
6. Góry Kaczawskie, 2000
7. Pogórze Kaczawskie, 2002
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Pascal
Jedynym górskim przewodnikiem wydawnictwa Pascal jest przewodnik Tomasza Nodzyńskiego i Barbary Zygmańskiej "Tatry Polskie i Słowackie". W przewodniku znajdziemy opisy kilkudziesięciu wycieczek w góry, każdy opis trasy wzbogacono o schematyczny szkic trasy, podstawowe informacje krajoznawcze. W przewodniku znajdziemy opisy panoram z najpopularniejszych szczytów oraz wiele praktycznych informacji skierowanych głównie dla turystów pierwszy raz wybierających się na tatrzańskie szlaki.
Pozostałe przewodniki tzw. serii górskiej przeznaczone są dla osób, które wyjazd w góry traktują jako rozrywkę barowo - kulturalną połączoną ewentualnie z wycieczkami po okolicznych miejscowościach. Stąd też w treści przewodników opisy szlaków turystycznych zajmują niewiele miejsca. Często opisy szlaków nie sprawiają wrażenia, że autor zdobył się na trud pokonania opisywanej wycieczki. Znaczną część przewodników zajmuje wyciąg książki teleadresowej miejsc w których można "dobrze się zabawić". Niestety już w momencie wydania przewodnika często te informacje są nieaktualne.
[link widoczny dla zalogowanych]

Czechy

Przewodniki rowerowe

W zasadzie takie przewodniki ukazały się jedynie okazjonalnie. Znacznie lepsze są mapy rowerowe (patrz: katalog map) wzbogacone o zeszyt z obszernym opisem wycieczek lub znakowanych tras rowerowych, niezbędnymi informacjami krajoznawczymi oraz przydatne rowerzystom adresami.
Wyjątkiem od tej reguły jest pozycja "Jeseniky - provudce pro cykloturisty a turisty" wydawnictwo Jena, Sumperk 2001.
W pozycji tej znajdziemy krótkie omówienie 20 wycieczek rowerowych w Jeseniki. Wycieczki są o różnym stopniu trudności, poprowadzono je bocznymi drogami asfaltowymi lub drogami o utwardzonej nawierzchni. W opisie każdej wycieczki znajdziemy czytelną mapkę trasy oraz opis krajoznawczy miejsc w których warto się zatrzymać. Wymieniono również wszystkie znakowane trasy rowerowe w regionie.
W części dotyczącej turystyki pieszej znajduje się opis 25 przykładowych wycieczek pieszych w Jeseniki. Dodatkowo w przewodniku znajdziemy lapidarny opis ważniejszych miejscowości i szczytów górskich. Całość jest wzbogacona kilkudziesięcioma barwnymi fotografiami.
[link widoczny dla zalogowanych]

Przewodniki turystyczno-krajoznawcze

Wydawnictwo Olympia - Praha
Przewodniki po regionach ówczesnej Czechosłowacji ukazywały się do roku 1991. Obecnie są trudnodostępne nawet w antykwariatach. Przewodniki tej serii wydawniczej zawierają dość rozbudowaną część ogólną dotyczącą opisywanego regionu (znajdziemy tu podstawowe informacje poświęcone geologii, rzekom, ochronie przyrody i historii regionu.
Część turystyczna obejmuje krótki opis wszystkich pieszych i narciarskich szlaków turystycznych wraz z kilometrażem i przewyższeniem danego odcinka szlaku.
Część ogólna zawiera opis miejscowości oraz panoramy wybranych szczytów górskich.
Przewodniki wydawano głównie w latach 80 - nie dziwmy się ubogiej szacie graficznej i częstym odwoływaniem się do wzorców komunistycznych - szczególnie czytając opis dowolnej miejscowości. Wiele informacji zawartych w przewodniku jest już nieaktualna. Jednak krótkiego a treściwego opisu wszystkich szlaków turystycznych przebiegających w regionie nie znajdziemy we współczesnej literaturze.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
Karpaty:
8. Beskydy 1982, 1987
36. Hostynske Vrchy, Vizovicke Vrchy 1988

Sudety:
4.Krkonose 1980, 1984
12.Cesky Raj, Podkrkonosi 1982, 1989
15.Jizerske hory 1983
26.Nachodsko, Hradecko 1986
31.Luzicke hory, Jestedsky hrbet 1988
32.Orlicke hory 1988
39.Jeseniky 1991
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Freytag & Berndt Praha (www.freytagberndt.com)
Przewodniki tej serii wydawniczej opisują 50 pieszych wycieczek w regionie. Wycieczki są o różnym stopniu trudności i różnej długości. Opisy wycieczek są poprawne - przy każdej wycieczce czytelnik dowiaduje się o jej długości, stopniu trudności, najwyższych szczytach oraz znajdzie dokładna informację o przebiegu trasy i miejscach, które warto odwiedzić. Każdy opis wzbogacono mapką oraz barwną ilustracją celu wycieczki.
Przewodnik zawiera lapidarną część ogólną zawierającą podstawowe rady dla turystów i krótki opis miejscowości będących bazą wypadową w góry.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
Beskydy
Góry Stołowe, Broumovska vrchovina
Cesky raj
Jeseniky
Krkonose a Jizerske hory
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo MarcoPolo, Soukup & David
Przewodniki tej serii wydawniczej zawierają skromną część ogólną poświęconą geologii, przyrodzie i historii regionu. Równie skromna jest część turystyczna, w której opisano jedynie kilka tras pieszych i kilka tras rowerowych prowadzących drogami asfaltowymi.
Obszerny jest natomiast indeks miejscowości i szczytów górskich. Informacje krajoznawcze wzbogacone są ciekawostkami, których trudno znaleźć w innych źródłach. Część poświęcona opisowi miejscowości wzbogacona została wieloma barwnymi fotografiami.
Przewodnik zawiera informacje praktyczne - wymieniono tu wszystkie znakowane szlaki rowerowe regionu, wybrane możliwości zakwaterowania i adresy ważniejszych obiektów kultury (muzea, zamki).
Przewodnik zawiera mapki regionu. Niestety mapka regionu w skali 1:100.000 (powstała z pomniejszenia mapki o skali 1:50.000) jest mało czytelna.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
Jizerske Hory
Cesky Raj
Beskydy a Ostravsko
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Soukup & David, seria przewodniki po Czechach, Morave, Slezsku
Przewodniki tej serii wydawniczej wydawane są od połowy lat 90, dziwi więc bardzo uboga szata graficzna - zarówno mapki jak i rysunki są czarno - białe.
Przewodnik zawiera dość dokładny opis 24 wybranych wycieczek w regionie. Niestety monotonny i przydługi opis w jakby nie było obcym języku jest mało strawny. Dodatkowo brakuje ogólnej mapki pozwalającej się zorientować skąd i dokąd te wycieczki prowadzą, a sam tytuł wycieczki np. "Za otcem naroda (Frantiskem Palackym)" dla osoby wybierającej się tu po raz pierwszy niewiele mówi. Przeglądając (pobieżnie - dokładniej nie potrafię, gdyż monotonia robaczkowego pisma odrzuca) przewodnik nie znalazłem typowo górskich wycieczek oraz choćby najprostszej panoramki z dowolnego szczytu.
Jak wcześniej napisałem szata graficzna przewodnika wręcz odrzuca, więc nie posiadam dokładnych informacji o planach wydawnictwa i ich realizacji. Mniemam jednak, że ukazało się dość dużo tomów tego przewodnika, gdyż wstępując do ulubionej księgarni w Ostrawie dość dużym łukiem omijam półkę zastawioną tomami tego przewodnika.

Uzupełnieniem czeskich przewodników po Beskidach jest przewodnik Piotra Nowickiego "Beskid Śląsko - Morawski" wydawnictwo PTTK "Kraj" Warszawa 1997 wydany w serii "Góry za miedzą".
[link widoczny dla zalogowanych]

Ostatnio zaobserwowaną tendencja jest zacieranie granic przez autorów typowo polskich wydawnictw dotyczących regionów przygranicznych. Szczególnie widoczne jest to w niedawno wydanych przewodnikach wydawnictw TD i Eko-Graf obejmujących regiony przygraniczne.
Przykładem są wydane w 2002 roku przewodniki: Piotra Migonia i Jacka Potockiego "Karkonosze Polskie i Czeskie" oraz Sławomira Adamczaka "Karkonosze Polskie i Czeskie", w których opisano szlaki turystyczne w czeskiej części Karkonoszy.
[link widoczny dla zalogowanych]

Słowacja

Przewodniki turystyczno-krajoznawcze

Wydawnictwo Sport - Bratislava
Przewodniki po regionach ówczesnej Czechosłowacji ukazywały się do roku 1991. Obecnie są trudnodostępne nawet w antykwariatach. Przewodniki tej serii wydawniczej zawierają dość rozbudowaną część ogólną dotyczącą opisywanego regionu (znajdziemy tu podstawowe informacje poświęcone geologii, rzekom, ochronie przyrody i historii regionu.
Część turystyczna obejmuje opis wszystkich pieszych szlaków turystycznych wraz z czasem przejścia szlaku.
Część ogólna zawiera opis miejscowości oraz panoramy wybranych szczytów górskich.
Przewodniki wydawano głównie w latach 80 - nie dziwmy się ubogiej szacie graficznej i częstym odwoływaniem się do wzorców komunistycznych - szczególnie czytając opis dowolnej miejscowości. Wiele informacji zawartych w przewodniku jest już nieaktualna. Jednak krótkiego a treściwego opisu wszystkich szlaków turystycznych przebiegających w regionie nie znajdziemy we współczesnej literaturze. Dodatkowo nowe przewodniki po Słowacji zaczęły ukazywać się dopiero około 2000 roku stąd wybierając się w rzadziej odwiedzane góry, możemy na próżno szukać jakiejkolwiek aktualnej krajoznawczej pozycji.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
1. Mala Fatra 1980, 1984, 1990
2. Spisska Magura, pieniny 1980
3. Velka Fatra 1980, 1987
5. Male Karpaty 1981, 1986
6. Vysoke Tatry 1981, 1985, 1991
7. Zapadne Tatry 1981, 1987
9. Slovensky Raj 1982, 1991
10. Nizke Tatry - zapad 1982, 1987
11. Nizke Tatry - vychod - 1982, 1989
13. Tribec, Pohronsky Inovec 1983
14. Javorniky Kysuce 1984
16. Stiavnicke Vrchy 1986
19. Strazovske Vrchy 1985
20. Slovenske rudohorie - Veporske vrchy 1987
24. Povazsky Inovec 1986
25. Slovenske rudohorie - Stolicke vrchy 1987
29. Orava 1990
30. Slovenske rudohorie - Volovske vrchy 1988
34. Biele Karpaty 1988
35. Kremnicke vrchy, Vtacnik 1989
41. Slovensky kras 1989
42. Chocske vrchy, Liptovska Mara 1991
48. Cergov, Branisko 1991
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Dajama - seria wydawnicza "Z plecakiem po Słowacji"
Przewodniki tej serii wydawniczej składają się z części ogólnej zawierającej rady dla turystów oraz podstawowe informacje o regionie (budowa geologiczna, ochrona przyrody, atrakcje przyrodnicze i krajoznawcze regionu). W części turystycznej opisano 40 pieszych wycieczek w regionie. Wycieczki są o różnym stopniu trudności i różnej długości. Opisy wycieczek są poprawne - przy każdej wycieczce czytelnik dowiaduje się o jej długości, stopniu trudności, najwyższych szczytach oraz znajdzie dokładna informację o przebiegu trasy i miejscach, które warto odwiedzić. Każdy opis wzbogacono mapką oraz barwną ilustracją celu wycieczki.
Przewodniki wydawane są również w polskiej wersji językowej.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
Tatry Zachodnie
Słowacki Raj
Niżne Tatry
Tatry Wysokie
Mała Fatra
Wielka Fatra
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Sky - seria "Pruvodce po horach"
(www.karpaty-sky.com)
Przewodniki tej serii wydawniczej składają się z:
Części ogólnej, gdzie znajdziemy podstawowe informacje o regionie
Indeksu miejscowości i ważniejszych szczytów (ciekawostką są liczne kolorowe fotografie panoram z bardziej widokowych szczytów z opisem panoramy)
Opisu około 20 wybranych wycieczek w góry. Opisy są poprawne - zawierają informację o długości trasy, jej przewyższeniu oraz dokładny opis jej przebiegu. Brakuje jedynie mapki trasy i diagramu wysokościowego trasy.
W parkach narodowych w skrócie opisano przebieg tras dopuszczonych do ruchu rowerowego.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
Vysoke a Belianske Tatry 2001
Nizke Tatry a Starohorske vrchy 2001
Zapadni Tatry - Rohace 2000
Velka a Sipska Fatra 2000
Mala Fatra Chocske Vrchy 2002
Povazsky Inovec Strazovske a Sulovske Vrchy 2003
Slovensky Raj np. Muranska Planina 2003
[link widoczny dla zalogowanych]

Wydawnictwo Dajama. Seria wydawnicza "Poznajemy Słowację"
W latach 90 wydawnictwo "Dajama" wydało kilka przewodników krajoznawczych w serii "Regiony bez granic". Przykładem takiego przewodnika jest przewodnik po Tatrach Słowacko-polskich, który jest prawdziwą kopalnią wiedzy krajoznawczej po regionie. Nawet dzisiaj, kiedy uzupełniłem biblioteczkę krajoznawczą chętnie sięgam do tej pozycji. Przewodnik jest również dostepny w polskiej wersji językowej. Jest to przewodnik krajoznawczy po regionie, na próżno tu szukać opisu szlaków turystycznych.
Kontynuacją serii wydawniczej miała być seria wydawnicza "Poznajemy Słowację", w której do opisu krajoznawczego dołożono opis przykładowych tras turystycznych. Niestety dołożenie kilku tras turystycznych znacznie zubożyło treść krajoznawczą, w rezultacie przewodnik zawiera bardzo skromną część ogólną poświęconą geologii, przyrodzie i historii regionu. Równie skromna jest część turystyczna, w której opisano jedynie 10 tras pieszych i kilka tras rowerowych prowadzących drogami asfaltowymi. Wycieczki opisano dokładnie, a każdy opis wzbogacono dość poprawną mapką przebiegu trasy.
Niestety 10 wycieczek po dość rozległym regionie to stanowczo za mało dla turysty, który w regionie chciałby pobyć kilka dni lub chciałby przyjechać tu ponownie.
Przewodniki ukazały się również w polskiej wersji językowej.
W tej serii wydawniczej ukazały się następujące pozycje:
Tatry Słowacko - polskie, 1998 (Regiony bez granic)
Liptov (Poznajemy Słowację)
Orava (Poznajemy Słowację)
Spis (Poznajemy Słowację)
[link widoczny dla zalogowanych]

Uzupełnieniem słowackich przewodników po górach są niezastąpione moim zdaniem przewodniki:
Józefa Nyki - Tatry Słowackie, wydawnictwo Trawers, Latchorzew 2002

Moniki Nyczanki - Krywańska Mała Fatra, wydawnictwo Trawers, Latchorzew 2003

Roberta Sołowieja - Słowacki Raj - Wydawnictwo TD, Białystok 2000

Barbary Zygmańskiej - Góry Choczańskie - Wydawnictwo PTTK Kraj, Warszawa 2003

Sławomira Adamczaka - Niżne Tatry - Wydawnictwo TD, 2003
[link widoczny dla zalogowanych]

Ostatnio zaobserwowaną tendencja jest również zacieranie granic przez autorów typowo polskich wydawnictw dotyczących regionów przygranicznych. Szczególnie widoczne jest to w niedawno wydanych przewodnikach wydawnictwa TD obejmujących regiony przygraniczne.
Przykładem są wydane w:
1999 roku przewodnik "Beskid Niski Polski i Słowacki"
2001 roku przewodnik "Beskid Sądecki Lubovnianska Vrchovina",
w których pobieżnie opisano niektóre szlaki turystyczne w słowackiej części przygranicznych gór.
[link widoczny dla zalogowanych]